Obowiązek dostosowania się dużych firm do wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019r. mija w grudniu bieżącego roku.
Dla podmiotów mniejszych, zatrudniających od 50 do 249 pracowników, przewidywane jest wydłużenie tego terminu do 17 grudnia 2023r.
Akt unijny tzw. dyrektywa o sygnalistach reguluje ochronę osób dokonujących zgłoszeń nieprawidłowości i naruszeń, o których uzyskały informacje, w kontekście związanym z pracą.
Na gruncie tego aktu istotny jest aspekt edukacyjny i budowanie w pracownikach przekonania, że sygnalizowanie problemów nie jest ?skarżeniem”, lecz wpływa na poprawę bezpieczeństwa funkcjonowania pracodawcy. Zgłaszane naruszenia mogą dotyczyć zamówień publicznych, finansów kwestii podatkowych, bezpieczeństwa produktów, ochrony środowiska, danych osobowych i konsumentów oraz inne.
Dyrektywa przewiduje trzy ścieżki dokonywania zgłoszeń:
– zgłoszenie wewnętrzne ? w ramach organizacji,
– zgłoszenie zewnętrzne ? do właściwego organu,
– ujawnienie publiczne ? jeżeli w obu powyższych, nie zostały podjęte żadne działania.
Dyrektywa o sygnalistach – obowiązki pracodawców
Na pracodawcy spoczywają istotne obowiązki z tym związane, do których należy się odpowiednio przygotować:
– opracowanie procedur i sposobów, umożliwiających sygnalistom dokonywanie zgłoszeń,
– prowadzenie rejestru zgłoszeń,
– zapewnienie poufności i ochrony sygnalistom,
– wyznaczanie bezstronnych osób do prowadzenia działań naprawczych,
– informowanie sygnalistów o wynikach działań.
Ochrona sygnalistów
Dyrektywa zapewnia ochrona dla sygnalistów zgłaszających naruszenia pojawiających bezpieczeństwo funkcjonowania pracodawcy.
Sygnalista nie ponosi odpowiedzialności za naruszenie obowiązku poufności, tajemnicy przedsiębiorstwa, praw autorskich, czy nawet ochrony danych osobowych, w związku z dokonaniem zgłoszenia.
Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane żadne działania odwetowe.
Wymieniona w dyrektywie lista takich działań jest długa i ma charakter otwarty. Przykładem mogą być:
– zwolnienie z pracy,
– zawieszenie lub degradacja,
– przymusowy urlop bezpłatny,
– obniżenie wynagrodzenia,
– negatywna ocena wyników pracy,
– zastosowanie środka dyscyplinarnego,
– zmiana godzin
i podobne.
Sankcje
Dyrektywa nakazuje państwom członkowskim ustanowienie sankcji za:
utrudnianie dokonywania zgłoszeń, podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalistów, wszczynanie uciążliwych postępowań wobec sygnalistów, naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości sygnalisty.
Obecnie trwają już prace nad wprowadzeniem aktu prawnego, wdrażającego dyrektywę i przewidujące sankcje za działania szkodzące.
Wdrożenie w firmach powinno nastąpić do grudnia 2021r.
Aby zapewnić wdrożenie dyrektywy w firmie, należy zaplanować i podjąć szereg czynności zapewniających strukturę dla dokonywania zgłoszeń i zapewnienie ochrony przed działaniami odwetowymi.
W przypadku pytań – prosimy o kontakt telefoniczny 32 307 00 45 – chętnie pomożemy.
