Instytucja zarządu sukcesyjnego powstała dla zapewnienia ciągłości istnienia działalności po śmierci przedsiębiorcy. Tę problematykę reguluje Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej uchwalona w dniu 5 lipca 2018r. Nowa regulacja ma zapewnić możliwość kontynuacji działalności przedsiębiorstwa na czas przeprowadzenia czynności spadkowych związanych z dziedziczeniem przedsiębiorstwa po zmarłym.
Dotychczas śmierć przedsiębiorcy oznaczała w gruncie rzeczy zakończenie działalności gospodarczej wraz ze wszystkim tego konsekwencjami wynikającymi powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Byt prawny jednoosobowej działalności gospodarczej, jako ściśle związanej osobą przedsiębiorcy, ustawał wraz z jego śmiercią. Działalność była automatycznie wykreślana z ewidencji. Wiązały się z tym problemy, które w znaczący sposób utrudniały kontynuację działalności przedsiębiorstwa.
Zgodnie z danymi zgromadzonymi przez Radę Ministrów w związku z opracowaniem założeń Ustawy do CEIDG wpisanych jest ponad 80 tys. osób, które przekroczyły 65 rok życia. Problemy prawne jakie powstają po śmierci jedynej osoby uprawnionej do zarządzania przedsiębiorstwem stanowią ratio legis nowej regulacji.
Koncepcja ciągłości przedsiębiorstwa opiera się na przewidzianej w treści nowej ustawy możliwości ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, który po śmierci przedsiębiorcy sprawuje zarząd nad przedsiębiorstwem w spadku. Ustawa daje możliwość zabezpieczenia prosperującej działalności gospodarczej przed wykreśleniem z ewidencji.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego może nastąpić zarówno za życia przedsiębiorcy jak i już po jego śmierci. Następuje ono w drodze powołania zarządcy wraz z koniecznością wyrażenia przez niego zgody na sprawowanie zarządu oraz dokonania wpisu zarządcy sukcesyjnego do CEIDG.
Istotnym jest, że uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wygasa z upływem 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.
Kompetencje zarządcy sukcesyjnego
Zarządca sukcesyjny wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności, a także prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Warto wskazać, że zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, lecz na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku.
Czynności zwykłego zarządu przedsiębiorstwem zarządca sukcesyjny podejmuje samodzielnie. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu może natomiast dokonać za zgodą wszystkich właścicieli przedsiębiorstwa, a w braku takiej zgody ? za zezwoleniem sądu.
Wejście w życie
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, za wyjątkiem art. 30 dotyczącego umów zawartych przez przedsiębiorcę w zakresie jego działalności, który wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, a także art. 122 odnoszącego się do wykonywania dystrybucji ubezpieczeń, który wchodzi w życie z dniem 1 października 2018 r.
Co do zasady Ustawę stosuje się, jeżeli śmierć przedsiębiorcy nastąpiła po dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie uchwalonej ustawy. Oczywiście istnieją wyjątki pozwalające na stosowanie Ustawy również w odmiennych okolicznościach faktycznych i prawnych.
